Ҳатто пашша ҳам яшашни хоҳлайди.

Ҳозир таваккал, таваккалчилик ҳақида кўп илмий ишлар бор. Шу жумладан, бу нарсани маданий томондан ўрганишга ҳам харакат қилишади. Бизинг маданиятимизда, онгимизда ва тилимизда “таваккал” сўзи анча ижобий маъонга эга шекили. Бу тасаввуфга ҳам тегишли. Таваккал қилган инсон ўзини Тангрининг қўлга топширади, деб тушунилади, чамамда. Рус тилида “риск – благородное дело”, – дегани ўзи аслида бизинг менталитетимизга анча хосдир. Ўйчи ўйини ўйлагунча, таваккалчи ишини битиради, деган мақол ҳам бор бизда.

Яқинда адабиёт бўйича Нобель мукофоти Юн Фоссега берилди. Мен унинг асарларини ўқимаганман (керак!), лекин у лауреат бўлганидан хурсандман. Чунки Фоссе атиги 5 миллионга яқин одам гапирадиган норвег тилида ёзади. Жуда кенг тарқалган бўлмаган тиллардаги адабиёт дунё миқёсида тан олинса, бу жуда яхши. Бу ўз она тилида ёзадиган бошқа ёзувчилар учун ҳам рағбатдир.

Мен кўпинча одамларнинг автомобил двигателининг ёқиб қуйиб, уни кўчада 5 ёки 10 ёки ундан ҳам кўпроқ дақиқага қолдиришларини кўраман. Бу вақт давомида машина чиқинди газларни чиқаради ва ҳавони жуда бузади. Кеча ҳатто учта йигит двигатели ишлаб турган енгил автомобил олдида туриб узоқ вақт гаплашганини кўрдим. Автомобил улардан бирига қарашли эди, лекин у йигит двигателни ўчириб қўйишни ҳаёлига ҳам келтирмаган бўлса керак.

Нима учун одамлар автомобил двигатели узоқ муддатга ёқиб қўйишади? Ахир замонавий автомобиллар двигателини узоқ муддат давомида иситиш керак емас-ку! Қолаверса, ҳатто эски машиналар ҳам моторни минимал иситиш билан (яъни тахминан бир ёки узоғи билан икки дақиқа давомида) муваффақиятли ҳайдашлари мумкин. Автомобил моторини узоқ муддатда қизитиш билан одамлар биринчи навбатда ўзларининг соғлиғига, қолаверса яқинларига зарар етказадилан.

Айтганча, ҳозирда кўплаб ривожланган мамлакатларда автомобил двигателини иситишни тақиқловчи қонунлар ва нормативлар қабул қилинган. Бироқ, баъзи мамлакатларда эски тартиблар ҳали ҳам бор: уларга кўра автомобил двигателини бир дақиқадан кўпроқ иситиш мумкин эмас.

Нозик одамлар билан нозик музокаралар олиб бориш керак.

Мол бозори сотувчи ва харидор ўртасидаги воситачилик усулларини кузатиш учун жуда қизиқарли жой. Баъзан мен у ерга боришни ва даллолларнинг хатти-ҳаракатларини кузатишни яхши кўраман. Сигир ёки қўй қиммат ва одатда харидор ва сотувчининг дастлабки нархлари бир-биридан узоқдир. Бундай ҳолда, малакали воситачи (брокер, медиатор) – даллолнинг роли катта. Унинг қизиқарли усулларидан бири бу иккала томоннинг қўлларини деярли куч билан бирлаштириш ва уларни қўл сиқиш ҳолатига келтиришдирва кейин узишдир. Бу нафақат жисмоний ҳаракат, балки рамзий ҳолатдир. Даллол учун сотувчи ва харидорнинг қулларини бирлаштириш ҳар доим ҳам осон эмас, лекин уста даллоллар аввал бир томон билан, кейин бошқа томон билан алоҳида гаплашиб, кейин баралла ўртача нархни айтади ва кўпинча сотувчи ва олувчи қўлларини бирлаштира олади ва рамзий равишда узади. Бу эса келишувнинг белгиси. Хуллас, бозорда ҳам рамзий амалларнинг ўрни катта.

– Качон охирги маротаба юлдузларни кургансиз? – деб сурадим иккита одамдан.

– Эсимда йук, – деди иккала сухбатдошим хам.

Узимнинг хам эсимда йук, очигини айтсам. Анча йиллар булди юлдузларни курмаганимга. Афсус. Мен-ку майли, ёшлигимда осмонда юлдузлар куп буларди. Хозирги шахарда яшайдиган ёшлар орасида умуман юлдузларни курмаганлар хам бор. Чунки хаводаги кир-чирлар бунга йул куймайди.

Албатта, юлдузлар – ажойиб ва гузал. Сехрли. Уларни тамоша килиш катта завк беради, хаёлни бошка оламларга олиб кетади. Дунёга бошкача карашга чорлайди.

Хаммамизга юлдузларни куриб, тамоша килиш бахти насб килсин!

Шу бир ажойиб ибора бор-да инглиз тилида: a winning smile.